ඔබේ ෆේස්බුක් ගිණුම හැක්වී ඇත්දැයි බලාගත හැකි ක්‍රම
23,602 Views
බොහෝ දෙනෙක් බියට පත් වන කාරණයක් තමයි ඔවුන්ගේ ෆේස්බුක් ගිණුම කිසියම් පුද්ගලයෙකු විසින් හැක් කර ඇත්දැයි යන වග. බොහෝ විට මෙයට හේතුවක් වෙන්නේ කුමක් හෝ තරහක් නිසා තවත් කෙනෙකු කරන ලද තර්ජනයක් වැනි දෙයකුයි. ඒ නැතත් ඔබේ මිතුරන්ගේ හැටි ඔබ හොඳින් දන්නා නිසා මොන ආකාරයේ දෙයක් වෙන්නට පුළුවන් දැයි මොන දෙවියන්ටද කියන්න පුළුවන්? එනමුත් ඔබ නිවැරදි ආරක්ෂක උපක්‍රම භාවිත කරනවානම් සහ එවන් අකරතැබ්බයක් සිදුවී ඇත්දැයි යන්න ක්ෂණිකව හඳුනාගැනීමට හැකියාව තිබෙනවා නම් එවන් දේවල් දුර දිග දුරදිග ගොස් වැඩි හානියක් සිදු වීම වළක්වා ගන්නට ඔබට හැකියාව ලැබෙනවා.
වෙනත් කෙනෙකු ගිණුම අපහරණය කළ බවට ලක්ෂණ
ඔබේ ගිණුම වෙනත් කෙනෙක් අයුතු ලෙස භාවිත කළ බවට සැක කළ හැකි දේවල් තමයි:
*ඔබේ නම, උපන් දිනය, ස්ත්‍රී පුරුෂ භාවය ආදී පෞද්ගලික තොරතුරු වෙනස් කර තිබීම.
*ඔබ නොදන්නා අයට ෆ්‍රෙන්ඩ් රික්වෙස්ට් යවා තිබීම.
*ඔබේ යහළුවන්ට මැසේජ් යවා තිබීම.
*ඔබ නොදාපු ස්ටේටස් සහ ශෙයා කළ දේවල් ප්‍රොෆයිල් එක මත දකින්නට ලැබීම.
*ඔබ ක්‍රීඩා නොකරන ක්‍රීඩාවලට සහභාගී වූ බවට නෝටිෆිකේෂන් තිබීම.
ගිනුම හැක් වී ඇති බව ඉව වැටුණු වහා මේ දේවල් පරීක්ෂා කිරීමෙන් ඒ බව තහවුරු කරගැනීම මෙන්ම මේ දේවල් නැවත නැවත පරීක්ෂා කර ගැනීමෙන් ඒවා පෙර පැවැති තත්ත්වයට යළි සැකසීමට ද ඔබ වගබලා ගත යුතුයි. එසේම වෙනත් කෙනෙකුගේ ගිණුමකින් මෙවන් දේවල් සිදුවන බව දැන ගත හොත් වහාම එය ඒ අයට දැනුම් දෙන්න කටයුතු කිරීම යුතුකමක්. එහෙම නැතිව එයින් පහත් විනෝදයක් ලැබීම සදාචාරාත්මක නැහැ.
ලොග් වුණු උපාංග මොනවා දැයි පරික්ෂා කරන්න
කිසියම් සැකයක් ඇති වූ වහාම ප්‍රථමයෙන් කළ යුතු දෙය තමයි ඔබගේ ගිණුමට පිවිසුණු උපාංග මොනවා දැයි සහ ඒවායේ වේලාවන් පරීක්ෂා කරන එක. ඔබේ ගිණුමට පිවිසෙන සෑම උපාංගයක්ම ෆේස්බුක් විසින් සටහන් කර ගන්නා ලබන අතර ඔබට ඕනෑම අවස්ථාවක එම උපාංගය භාවිත කරමින් ලොග් වුණු වෙලාව, ස්ථානය, උපාංගයේ වර්ගය සහ ඇතැම් විට එහි මෙහෙයුම් පද්ධතිය ද බලාගන්න පුළුවන්. ඔබට සැකයක් ඇති වුණු විට මෙය පරීක්ෂා කිරීමෙන් සැකය දුරු කරගන්නට හෝ පිවිසෙනු කෙනා පිළිබඳව දළ අවබෝධයක් ලබා ගන්නට පුළුවන්. සාමාන්‍යයෙන් ඔබ එකම ස්ථානයකින් එකම රටකින් ගිණුම භාවිතා කරනවා නම් වෙනත් රටවල් සදහා පිවිසිම සීමා කරන්නට ෆේස්බුක් කටයුතු කරනවා. එම නිසා එකවරම වෙනත් රටක කෙනෙක් ඔබගේ ගිණුමට පිවිසීමට ඇති අවධානම බොහොම අඩුයි.
මෙම ලොග් සටහන බැලීම සඳහා ඔබ පරිගණකය භාවිත කරනවා නම්, ෆේස්බුක්හි දකුණු පස ඉහළ කෙළවරේ ප්‍රශ්නාර්ථ සලකුණක් වැනි අයිකනයට දකුණු පසින් ඇති පහතට ඊතලය ආකාරයේ බොත්තම මත ක්ලික් කරන්න. එවිට මතුවන මෙනුවෙහි අවසානයට ඇති Logout විධානයට පෙර Settings ලෙස තිබෙනවා. ඒ වෙත පිවිස වම් පස ඇති Security and login මෙනු අයිතමය මත ක්ලික් කරන්න. එවිට දකුණු පස විවෘත වන විස්තරවල ප්‍රථම කොටස වන Where you’re logged in යන්නෙන් ඔබ මේ වනවිට යොමුවී සිටින උපාංගය සහ මීට පෙර භාවිත කරන ලද සියළුම උපාංග සහ වේලාවන් ලයිස්තුවක් වශයෙන් දක්වනු ලබනවා.
ඔබ දුරකථන ඇප් එක භාවිතයෙන් පිවිසෙනවා නම් එහි දකුණු පස ඉහලින් ඇති හරස් ඉරි තුනක් වැනි අයිකනය මත ක්ලික් කර, එහි ඉතාම යටින් තිබෙන Account Settings වෙත පිවිස එතැනින් Security login යන්න තෝරා ඉහත පියවර අනුගමනය කරන්න.
මෙම ලයිස්තුවේ දකුණු පස සිරස් අතට තිත් තුනක් වැනි අයිකනයක් දකින්නට ලැබෙන අතර එය ක්ලික් කිරීමෙන් ඔබට එමගින් ලොග් වී ඇත්තේ ඔබ නොවන බවට සටහන් කිරීමට සහ එම උපාංගයෙන් ඔබගේ ගිණුම logout කිරීමටත් ඔබට ඔබගේ පරිගණකයෙන්/දුරකථනයෙන් ම හැකියාව තිබෙනවා. එහි තිබෙන Not You? යන විධානය හරහාඔබට ගිණුමේ ආරක්ෂණය තවදුරටත් තහවුරු කරගන්නට පුළුවන් එය මත click කර විට ලැබෙන නව තිරයෙහි ඇති get started යන බොත්තම ක්ලික් කරන්න. ඉන්පසු ෆේස්බුක් විසින් ඔබගේ ගිණුම ආරක්ෂා කර ගැනීම සඳහා පියවර කිහිපයක් හරහා ඔබව ගෙන යනු ලබාවි.
නැවතත් එවැනි යමක් සිදුවීම වළක්වා ගන්න
අස්සයා ගියාට පස්සේ ඉස්තාලේ වැහුවාට කමක් නැහැ. වක්කඩේ හංගපු හකුරු ටික දියවෙලා ගියාට කරන්නට දෙයක් නැහැ. හැබැයි මේ දේවල් නැවත නැවතත් සිදු වෙනවා නම් ඒක බොහොම දුර්වලකමක්. එම නිසා නැවතත් එවැනි අලාභ හානි සිදු වීම වළක්වා ගැනීමට ඔබ යුහුසුලුව ක්‍රියාත්මක විය යුතුයි.
ශක්තිමත් මුරපදයක් යොදන්න
බොහෝ දෙනෙක් මුරපදයක් යෙදීමේ දී භාවිතා කරන්නේ තමන්ගේ ජාතික හැඳුනුම්පත් අංකය, උපන්දිනය, දුරකථන අංකය වැනි හැමෝටම පහසුවෙන්ම සොයාගත හැකි දෙයක් නිසා ගිණුමට අනවශ්‍ය අය තුළත් ඇතුළුවීමේ හැකියාව බොහොම වැඩියි. මුරපදයක් තෝරා ගැනීමේදී කිසිවකුටත් පහසුවෙන් සොයාගැනීමට අපහසු, ඔබට මතක හිටින කරුණක් එහි අන්තර්ගත කරනවා වගේම එය ටයිප් කිරීමේදී කැපිටල් සහ සිම්පල් අකුරුත්, මාරුවෙන් මාරුවට අකුරු වෙනුවට ඉලක්කම් භාවිත කරන්නටත් හුරු විය හැකි නම් වඩාත් හොඳ මුරපදයක් සකසා ගන්නට හැකිවේවි. මුරපදය අමතක වෙනවා නම් LastPass වගේ සේවාවක් නොමිලේම පාවිච්චි කරන්න පුළුවන්.
දුරකථනයට ලොක් එකක් දමන්න
ගිණුම් උපකරණය වීම් වැඩිපුරම සිදුවන්නේ දුරකථනය අනාරක්ෂිතව තැන තැන දමා යාමෙන් වෙනත් අයගේ අතට එය ලැබීමත් සමඟයි එය හරහා ඔවුන් ඔබේ මුරපදය වෙනස් කිරීම සහ අනවශ්‍ය දේවල් ඔබේ ගිණුම හරහා post කිරීමෙන් ඔහුගේ ආත්ම ගරුත්වයට හානි පැමිණවිය හැකි දේවල් සිදුවෙනවා. මේ නිසා ඔබගේ ආත්ම ගරුත්වය ගැන සිහි කොට දුරකථනයට කිසිවෙකුට පහසුවෙන් හැර ගත නොහැකි ලොක් එකක් භාවිතා කරන්නට අමතක කරන්න එපා.
ලබාදී තිබෙන ආරක්ෂණ උපක්‍රමවල උපරිම ප්‍රයෝජන ලබාගන්න
ඉහත අප පිවිසුණු Security and Login පිටුවේ යටින් තවත් බොහෝ ආරක්ෂණ ක්‍රම ලබා දී තිබෙනවා. එහි තිබෙන Setting up extra security යන කොටස හරහා ඔබ නොදන්නා උපාංගවලින් පිවිසුණු විට ඒ බව වහාම අපට දැනුම් දෙන ආකාරයේ nortification සක්‍රිය කර ගැනීමටත්, ලොග් වීමේදී හුදෙක් මුර පදය වෙනුවට ඔබට Code එකක් sms හරහා ලැබෙන ආකාරයෙන් සකසා ගැනීමටත්, ඔබගේ ගිණුම lock වුවහොත් එය හැර ගැනීම සඳහා ඔබට හොඳටම විශ්වාසදායී මිතුරන් තුන්දෙනෙකුගේ සිට පස් දෙනෙක් දක්වා තෝරා ලබාදීමටත් එහි පිළිවෙළින් ඇති විධාන හරහා ඔබට කරගත හැකියි.
ලොග් වුණොත් අනිවාර්යයෙන්ම ලොග් අවුට් වෙන්න
ඔබ ඔබගේ සන්තකයේ ඇති උපාංගයකින් තොරව වෙනත් අයෙකු උපාංගයකින් ඔබගේ ගිණුමට ප්‍රවේශ වෙනවා නම් අනිවාර්යයෙන්ම ලොග් අවුට් වී ඔවුන්ගේ අතට නැවත පත් කරන්නට අමතක කරන්නට එපා. කිසිවෙකුත් විශ්වාස කර ඔබට ඇති කම්මැලිකම නිසා “මෙයින් ලොග් අවුට් වෙන්න” යැයි කියා උපාංගය ලබාදීමෙන් සිදුවන්නේ ඔබ ඔබට ම හානිකර ගැනීමක් පමණයි.
ඔක්කොටම වඩා email එක ප්‍රවේශම් කරගන්න
ෆේස්බුක් ගිණුම ප්‍රධාන වශයෙන්ම ඔබගේ දුරකථන අංකයට සහ ඊමේල් ලිපිනයට සම්බන්ධ කර ඇති නිසා ඔබට එය ප්‍රවේශම් කර ගැනීම අනිවාර්යයෙන් ම අත්‍යවශ්‍ය වෙනවා. ෆේස්බුක් ගිණුමේ මුරපදය අමතක වූ විට ඔවුන් එය නැවත ලබාගැනීම සඳහා කෝඩ් එක එවනු ලබන්නේ ඊමේල් එකක් හරහා නිසා කිසියම් කෙනෙකු ඔබගේ email එකට අනවසරයෙන් පිවිසුණොත් ඔවුන්ට ඔබගේ අනිකුත් සියලුම ගිණුම් අතට ලැබුණා හා සමාන වෙනවා.
මේ දේවල් ගැන හොඳින් සැලකිලිමත් වී කටයුතු කළොත් ඔබට කිසි විටෙකවත් කිසිවකුගේ තර්ජනය කර බිය වීමට හෝ ඔබගේ ගිණුම අන්සතු වී ආත්ම ගරුත්වය කෙලෙසා ගන්නට කිසිසේත්ම සිදු වන්නේ නැහැ. ඔබත් මෙවැනි දේවල් වලට මුහුණදී තිබෙනවා නම් ඒ අත්දැකීම් කමෙන්ට් එකක් හරහා බෙදාහදා ගන්නේ නැතුව ඔන්න හොරා වගේ යන්න එපා.
(උපුටාගැනීම roar.media වෙබ් අඩවිය Thambaru Wijesekara)
https://roar.media/sinhala/tech/featured/how-to-check-if-your-facebook-account-is-hacked
